Relatie, competentie & autonomie

Het kunnen ontwikkelen van een growth-mindset hangt samen met het concept self-determination (zelfdeterminatie of zelfbeschikking): de mate waarin iemand in staat is om keuzes te maken en zijn of haar leven in te richten. Kortom het gevoel dat je invloed hebt op je eigen leven. Volgens deze zelfdeterminatie-theorie van Deci & Ryan hebben mensen drie basisbehoeften, die voorwaardelijk zijn om tot groei te kunnen komen: behoefte aan sociale verbondenheid (ergens bij willen horen), een gevoel van competentie (geeft zelfvertrouwen) en aan een gevoel van autonomie (invloed hebben op je handelen). Ook hoogbegaafde leerlingen hebben deze behoeften. Onlangs is er ook een interessant onderzoek gedaan naar behoefte-ondersteuning bij hoogbegaafde leerlingen. De resultaten staan in dit factsheet onderzoek motiveren leerlingen vermeld.

Tips voor de leerkracht

  • Bied betekenisvolle keuzes, laat leerlingen, bijvoorbeeld zelf bepalen of het nodig is om een instructie bij te wonen of hoe ze hun opdracht aan willen pakken.
  • Geef leerlingen inspraak in de lessen en besteed aandacht aan hun perspectief.
  • Sluit aan bij de belevingswereld en interesses van de leerlingen.
  • Erken weerstanden en zoek samen naar een redelijke en passende oplossing.
  • Gebruik informatieve in plaats van dwingende taal. Dat betekent dat je woorden als ‘moeten’ of bevelen vermijdt en altijd uitlegt waarom een bepaalde regel of aanpak belangrijk is.